Na izložbi u aranđelovačkom muzeju, otvorenoj u sklopu Sretenjskih svečanosti, predstavljeno je 16 zanata od kojih pojedini i danas postoje.
U organizaciji Narodnog muzeja u Aranđelovcu, u sklopu Sretenjskih svečanosti i povodom 40 godina rada ove kulturne institucije, otvorena je izložba „Kada je zanat bio zlatan” autora Lila Drobac Krstić, kustosa etnologa. Cilj postavke je da se posetiocima svih uzrasta, kroz interaktivnu prezentaciju, približe veštine starih aranđelovačkih zanatlija. Deo izložbe može da se pogleda i onlajn, preuzimanjem aplikacije sa guglove plej prodavnice.
– Postavka i katalog su rezultat višedecenijskih terenskih istraživanja starih zanata koja su podrazumevala naučnoistraživački rad, beleženje kazivanja zanatlija, prikupljanje originalnih majstorskih i kalfenskih pisama i fotografija, fotografisanje in situ, to jest, na mestu izrade – u zanatskim radionicama, na vašarima i pijacama i u parku Bukovičke banje, gde su proizvodi prodavani.
Predstavljeno je 16 zanata: lončarski, kamenorezački, kovački, stolarski, opančarski, ćurčijski, vunovlačarski, abadžijski, terzijski, krojački, užarski, voskarski, berberski, sajdžijski, fotografski i pekarski (pekar i pitar) i to kroz etnografski materijal, odnosno alat i gotove proizvode – objasnila je autorka izložbe.
Za tradicionalne zanate Drobac Krstić kaže da su nekada bili osnov privrede svakog grada, pa tako i Aranđelovca, koji je krajem 19. i početkom 20. veka bio zanatlijski centar ovog dela Šumadije. Industrijalizacija Srbije polako je potiskivala stare zanate, sve dok većina nije i nestala. Pojedini zanati, poput opančarskog, abadžijskog i tkačkog, održali su se isključivo zbog potreba kulturno-umetničkih društava ili prezentacije naše tradicionalne kulture u turističke svrhe.
Drugi, prilagođeni savremenim uslovima života održali su se do danas, kao kamenoresci i limari. Iako je u Aranđelovcu 1983. godine pokrenuta inicijativa Programa razvoja male privrede za period 1983–1985, nisu primećeni neki posebni rezultati, sem što je došlo do preregistracije pojedinih zanatlija. Daleko je to bilo od onih pravih majstora zanata koji su od sirovine, zahvaljujući svom daru i umetničkim sklonostima, stvarali vredne finalne proizvode, poput lončara, abadžija, terzija, opančara, kamenoretaca, klesara, stolara, kovača…
– Novi zanati su danas više zanimanja, uslužnog su karaktera, kao što su razni mehaničari, vulkanizeri, stakloresci, zidari, moleri, knjigovesci, pečatoresci – kaže Lila Drobac Krstić za naš list.
Izvor: Politika
